Đất nước Việt Nam hình chữ S của chúng ta với 54 dân tộc anh em cùng chung sống trong một mái nhà. Mỗi dân tộc đều sở hữu những phong tục, tập quán mang bản sắc riêng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu những phong tục độc đáo, đặc sắc về chuyện “ngủ” của người dân tộc Việt Nam.

Phong tục ngủ Mèo để chọn ý trung nhân

Ở một vùng đất xa xôi, nơi các đồng bào Chơ Ro sinh sống, khi các bạn trẻ đủ 15 tuổi sẽ được phép “ngủ mèo” để tìm hiểu nhau trước khi nên vợ nên chồng. Tuy nhiên ngay từ thời xa xưa, tục “ngủ mèo” đã được quy định rất nghiêm ngặt để đảm bảo chế độ một vợ, một chồng; nếu ai vi phạm sẽ bị phạt rất nặng.

Khi tình cảm hai phía đã đắm say và muốn kết thành vợ chồng thì họ sẽ cùng “ngủ mèo”

Theo quy định, thanh niên người Chơ Ro khác dòng họ đến tuổi cập kê được tự do tìm hiểu nhau. Khi tình cảm hai phía đã đắm say và muốn kết thành vợ chồng thì họ sẽ cùng “ngủ mèo” để tìm hiểu kỹ lưỡng hơn về nhau. Khi đêm đến, chàng trai đi “ngủ mèo” tại nhà người yêu sẽ mang theo một cây đòn và một roi mây. Khi đến nhà của cô gái, chàng trai đứng ở dưới sàn dùng cây đòn gõ nhẹ lên vị trí buồng nằm, đồng thời đưa roi mây qua khe báo hiệu cho cô gái. Nếu thời điểm thích hợp, cô gái sẽ nắm roi mây rung để báo cho người yêu trèo lên. Lên nhà rồi, chàng trai sẽ dùng chiếc đòn mang theo, đặt xuống sàn và đi trên chiếc đòn này. Đây là nghi thức để tránh làm các thành viên khác trong nhà thức giấc.

Đặc biệt, trong thời gian “ngủ mèo”, chàng trai phải rời khỏi nhà trước khi mọi người trong nhà cô gái thức giấc. Theo luật tục, người nhà cô gái chỉ chấp nhận cho chàng trai “ngủ mèo” nhiều nhất là 3 lần. Sau đêm thứ ba, anh ta phải chủ động đến trình diện bố mẹ cô gái và xin phép được cưới.

Ngủ thăm để lấy được vợ

Đây là một tục lệ rất lâu đời của các đồng bào người Thái, Mông, Dao, Mường…ở Mường Lát (Thanh Hóa). Thoạt nghe cái tên, chắc hẳn chúng ta đoán được tục lệ này cho phép những chàng trai đến tuổi trưởng thành được phép tới “ngủ thăm” nhà một cô gái mà họ ưng. Đặc biệt, nếu đèn trong buồng cô gái còn sáng, nghĩa là chưa có ai đến ngủ thăm, lúc này các chàng trai phải tự cạy cửa để vào nhà.

Những cô gái, chàng trai miền sơn cước chỉ 14-15 tuổi đã ngủ thăm.

Vào được rồi, chàng trai sẽ nằm bên cạnh cô gái, được chung chăn, chung gối mà không được chạm vào người nhau. Sau khoảng 5 – 6 đêm tìm hiểu, cô gái sẽ có quyền quyết định cho chàng trai “ngủ thật” hay không. Để được “ngủ thật”, hai người phải thưa với bố, mẹ cả 2 bên gia đình để xem có hợp tuổi không. Vì theo chế độ mẫu hệ nên khi thời gian “ngủ thật” bắt đầu, cũng là lúc chàng trai phải đến ở làm công cho gia đình cô gái. Trong thời gian này, chàng trai không được về nhà mình, muốn về phải được gia đình cô gái cho phép.

Ngủ lần cuối trước khi ly hôn

Người Thái và Khơ Mú rất coi trọng chuyện hôn nhân. Nếu xảy đến việc ly hôn, thì việc chia tay cũng hết sức lạ đời. Theo phong tục, một ngày sau khi ra tòa, cặp vợ chồng vừa chia tay phải trở về bản để chuẩn bị làm lễ ly hôn. Lễ này được tổ chức ở nhà người vợ trước. Và cũng như đám cưới, gia đình người vợ phải cho người đi đến các gia đình trong bản mời đại diện đến tham dự. Một ngày sau, đến lượt nhà trai tổ chức nghi lễ tương tự. Cũng có rạp, loa đài mở inh ỏi, cũng mổ bò, mổ lợn tưng bừng và cúng bái tổ tiên.

Kết thúc buổi lễ, đêm hôm ấy, vợ chồng về nhà chung của hai người (trước khi cưới, nhà trai phải dựng nhà trước) và sống với nhau một đêm cuối cùng. Thông thường những đêm như thế này, họ thức với nhau đến sáng để tâm sự và rồi ngày sau đó, người vợ và những đứa con sẽ soạn đồ đạc và về nhà ngoại ở, chính thức chia tay nhau. Bắt đầu từ lúc này, họ chỉ còn là vợ chồng cũ và được phép tìm hiểu và xây dựng gia đình với người mới.

Thế mới thấy, tìm hiểu về văn hóa Việt Nam cũng có nhiều điều thú vị các bạn nhỉ. Hãy cùng nhau đón đọc những bài viết tiếp theo để tìm hiểu nhiều hơn về các phong tục, tập quán và những nét văn hóa truyền thống của Việt Nam nhé.